Maagproblemen bij paarden / Kennisbank

Waarom is een paard zo gevoelig aan de maag?

Om te weten waarom een paard gevoelig is aan allerlei maagkwalen zoals maagzweren moet je eerst weten hoe het spijsverteringsstelsel van het paard werkt in vergelijking met andere zoogdieren.

De maag van het paard beslaat ongeveer 8% van het totale spijsverteringsstelsel. Qua volume is de maag dus klein met een inhoud van ongeveer 8 - 15 liter. Ook kan de maag niet uitrekken, waardoor een paard slechts kleine hoeveelheden voer per tijdseenheid kan verwerken. Maximaal 2 kg krachtvoer per voerbeurt is een belangrijke vuistregel bij het voeren van krachtvoer, om overlading van de maag te voorkomen. Ruwvoer geeft in dit opzicht geen problemen, omdat het veel kauwactiviteit vraagt en er dus veel tijd zit tussen opeenvolgende happen. Hier komt bij dat krachtvoer een hoog drogestofgehalte heeft (±90%) en daardoor langer in de maag verblijft. Bij ruwvoer, wat een drogestofgehalte heeft tussen de 20-80% (afhankelijk van het soort ruwvoer), verloopt de voeropname en maaglediging ongeveer gelijk.

Een belangrijke factor: het speeksel

Een paard gebruikt zijn voorste snijtanden om gras kort af te bijten. Los voer wordt met de lippen opgenomen; de snijtanden blijven hierbij ongebruikt. Kiezen vermalen het opgenomen voer, zodat de voerdeeltjes sterk worden verkleind. Hierdoor vergroot het totale oppervlak waarop verteringsenzymen kunnen inwerken en verhoogt de verteerbaarheid van het voer.

Veel vezels in het voer zorgen ervoor dat er veel gekauwd moet worden. Dit is belangrijk om twee redenen: enerzijds is de kauwbeweging bij het eten van ruwvoer tweezijdig (bij krachtvoer eenzijdig), dus gelijkmatig van links naar rechts. Hierdoor slijten de kiezen gelijkmatig af en is de kans op haken klein. Anderzijds is kauwbeweging de enige manier om de speekselklieren te stimuleren. Speeksel is van groot belang om het voedsel gemakkelijk door de slokdarm te laten glijden en om de pH in de maag te balanceren: het bevat namelijk veel natriumbicarbonaat, een zuurbuffer. Speeksel heeft een pH (zuurgraad) van 8,6 tot 9,1, wat zeer basisch is. Deze zuurverlagende werking van speeksel stimuleert fermentatie door bacteriën in de maag en bescherming van het bovenste gedeelte van de maag tegen maagzuur.

Een volwassen paard kan 35 tot 40 liter speeksel per dag aanmaken. Het speeksel van een paard bestaat voor 99% uit water. In tegenstelling tot carnivoren (vleeseters) en omnivoren (alleseters) bevat het speeksel van een paard zeer weinig verteringsenzymen. De lage concentratie verteringsenzymen in het speeksel is onvoldoende voor zetmeelvertering. Zetmeelvertering zal dus later in de spijsvertering plaats vinden.

De maag bestaat uit 2 delen

met 2 verschillende pH-waarden

Een andere belangrijke eigenschap van de maag van het paard is dat deze opgedeeld is in 2 delen, het bovenste en onderste gedeelte.

De bacteriepopulatie die leeft in het bovenste deel, de fundus, deze heeft een pH van 6-7, vergelijkbaar met de pH van water. Hierdoor is het mogelijk is dat bacteriën kunnen blijven overleven. Deze bacteriën leven voornamelijk van zetmeel en suikers in het voer en produceren hierbij o.a. melkzuur. Wanneer er veel zetmeel en suikers in het rantsoen zitten, wordt er relatief veel melkzuur geproduceerd. Dit melkzuur verlaagt de pH in de maag, waardoor maagzweren kunnen ontstaan. Door een lage ruwvoeropname kan de pH in het bovenste gedeelte van de maag dalen tot een waarde van 4 of lager.

Het onderste gedeelte van de maag heeft echter een pH tussen 2 en 3 (erg zuur). Ook voor de maag is een hoog gehalte aan ruwe celstof in het rantsoen dus gewenst, omdat er meer bufferend speeksel wordt geproduceerd en de bacteriën minder suikers en zetmeel omzetten in zuur. De pH in de maag wordt daardoor beter gehandhaafd.

hoe bescherm ik de maagwand van mijn paard?

We leren hieruit dat het paard bijna constant moet kauwen om zo speeksel aan te maken die een te lage pH-waarde in de maag buffert. Ook stress kan ervoor zorgen dat de pH waarde in de maag daalt waardoor het zuur het neutrale deel van de maag kan aantasten. Deze aantasting zijn de zogeheten maagzweren. Je kan de maag een handje helpen door natuurlijke maagwandbeschermers te gebruiken zoals Mastic Horse. Dit product beschermt en verstevigd de maagwand, zonder verdere bijwerkingen. Magic Horse is de ondersteuning die het paard nodig heeft om een goede maagwerking te bekomen!